Τι στ’ αλήθεια εξυπηρετούν οι πρόχειρες και προκλητικές νομοθετικές πρωτοβουλίες;
Η επικαιρότητα μας πληροφορεί ότι ένα ακόμη δασικό νομοσχέδιο, το νιοστό κατά σειράν, βρίσκεται προ των θυρών της Βουλής, με προφανή στόχο να ρυθμίσει τις εκκρεμότητες που δημιούργησαν τα προηγούμενα νομοσχέδια, αλλά και να συγκαλύψει τις αδυναμίες του ελληνικού κράτους να διαχειριστεί τους πολύτιμους φυσικούς πόρους με τους κανόνες της επιστήμης και της συνταγματικής νομιμότητας. Με άλλα λόγια, κάθε φορά που η διοίκηση (η όποια διοίκηση έχει απομείνει) ή η εκάστοτε νεοφώτιστη πολιτική ηγεσία βρίσκεται μπροστά σε ένα πρόβλημα, αντί να προσπαθήσει ως οφείλει να το επιλύσει με τα υπάρχοντα θεσμικά εργαλεία, καταφεύγει στη λύση της νομοθετικής ρύθμισης, η οποία προσωρινά εκτονώνει ίσως την κατάσταση αλλά μακροπρόθεσμα συσσωρεύει τα παράγωγα της κακονομίας στη χωματερή του δημόσιου περιβαλλοντικού χρέους. Στη συνέχεια έρχεται το Συμβούλιο της Επικρατείας να βρει τις άκρες σε αυτόν τον κυκεώνα και να αποδώσει τη δικαιοσύνη σε διαφορές που ο επιπόλαιος «νομοθέτης» άφησε είτε λόγω ανικανότητας είτε λόγω σκοπιμότητας στην άκρη, ή και ενδεχομένως κάτω από το χαλί της πολιτειακής του ευθύνης.
Τις περισσότερες φορές, βέβαια, πίσω από τη νομοθετική ρύθμιση βρίσκεται και ένα ανομολόγητο συμφέρον που, επειδή αν προβαλλόταν ως έχει θα προκαλούσε πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές, περιβάλλεται τον μανδύα του εκσυχγρονισμού αφήνοντας τη Βουλή να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Δεν είναι μάλιστα λίγες οι φορές όπου τα ίδια τα μέλη της Βουλής αποτελούν μέρος του σχεδίου (θυμίζω το «σκάνδαλο» του Πόρτο Καρράς που έριξε την κυβέρνηση Σημίτη).
Από το ίδιο πνεύμα εμπνέεται και το νέο σχέδιο νόμου για τον αιγιαλό, το οποίο κατά προκλητικό τρόπο έρχεται ακόμη μία φορά από το υπουργείο Οικονομικών και όχι το ΥΠΕΚΑ που απ’ ό,τι φαίνεται εκχωρεί μετά περισσής ευκολίας δικές του αρμοδιότητες σε αλλότρια κυβερνητικά κέντρα. Ακόμη μία φορά λοιπόν ένα αναρμόδιο υπουργείο έρχεται να ορίσει το τι είναι παλαιός και νέος αιγιαλός, τι χειμέριο κύμα και τι παράκτια ζώνη με το αφοπλιστικό εισηγητικό επιχείρημα ότι «Η οικονομική σημασία της παράκτιας ζώνης είναι τεράστια και απαιτείται να απελευθερωθούν οι τεράστιες δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης που παρέχει». Το ότι το επίθετο τεράστια επαναλαμβάνεται δις, δεν οφείλεται στη γλωσσική φτώχεια του συντάκτη, αλλά στη διάθεσή του να εντυπωσιάσει το κοινό που μέχρι σήμερα δεν είχε συναίσθηση της οικονομικής σημασίας των παραθαλάσσιων οικοπέδων και χρειαζόταν ένα νέος νόμος να το υπενθυμίσει.
Για να σοβαρευτούμε: ουδείς αρνείται ότι υπάρχουν ακίνητα – και κατά προτεραιότητα του Δημοσίου (ΕΤΑΔ, ΤΑΙΠΕΔ) – τα οποία θα μπορούσαν είτε να πουληθούν είτε να παραχωρηθούν για τουριστική χρήση και ότι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις ή στρεβλώσεις του συστήματος τα κρατούν έξω από την αγορά και το επενδυτικό ενδιαφέρον. Και αντί αυτό να ειπωθεί ρητά και κατηγορηματικά και με το όνομά του, αντί δηλαδή να ξεκινήσει μια δημόσια διαβούλευση για την αξιοποίηση της αργούσας δημόσιας περιουσίας – όχι της εν γένει αλλά των συγκεκριμένων ακινήτων – και τότε να καταλήξουμε σε νομοθετική ρύθμιση, αν αυτό απαιτείται (όπως έγινε για παράδειγμα στην περίπτωση των ολυμπιακής χρήσεως ακινήτων), προβαίνουμε σε μία οριζόντια και προκλητική διευθέτηση με έναν νόμο που ούτε το αντικείμενο θα εξυπηρετήσει ούτε βέβαια την εικόνα της κυβέρνησης. Γιατί είναι άλλο να λες ότι για λόγους «εθνικής οικονομίας» θέλω να αξιοποιήσω το συγκεκριμένο ακίνητο κατά παρέκκλιση και ζητώ την κατανόηση της περιβαλλοντικής ή πολιτικής αντιπολίτευσης, και άλλο να σαρώνεις το σύνολο της επικράτειας παραβιάζοντας την καταστατική βάση της συνταγματικής και της ευρωπαϊκής νομιμότητας.
Στην πρώτη μάλιστα περίπτωση (της παρέκκλισης ή των σημαντικών επιπτώσεων από ένα επιμέρους έργο) υπάρχουν και διεθνώς και στην ΕΕ τα εργαλεία της περιβαλλοντικής αντιστάθμισης που θα μπορούσαν να διατηρήσουν το ισοζύγιο με την ευθύνη των ίδιων των φορέων της αξιοποίησης (π.χ. ΕΤΑΔ). Στο πλαίσιο μιας τέτοιας πολιτικής, κάθε έργο που δημιουργεί υπερβολικές ή μη αντιστρεπτές επιβαρύνσεις καταβάλλει ένα τέλος στο ταμείο αντιστάθμισης που με τη σειρά του αγοράζει εκτάσεις που αποτελούν απαραβίαστο καταφύγιο της φύσης. Με αυτόν τον μηχανισμό, το γαλλικό Conservatoire de l Espace Littoral διαθέτει σήμερα 1.530.000 στρέμματα παράκτιων οικοπέδων, 1.500 χιλιόμετρα ακτής και 600 παραθαλάσσια φυσικά πάρκα που θα μείνουν για πάντα εκτός της «ανάπτυξης», πληρωμένα από τα μικρά και μεγάλα έργα στη ζώνη του αιγιαλού, μέσα από τη φιλοσοφία του οικολογικού ισοζυγίου και όχι αυτήν της τερατογένεσης.
ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΥ*
Πηγή: Τα Νέα
*Ο Ηλίας Ευθυμιόπουλος είναι συγγραφέας, πρώην διευθυντής της Greenpeace και πρώην υφυπουργός