Το βιβλίο του Κωνσταντίνου Δοξιάδη είναι ένα έργο το οποίο επιχειρεί να παρουσιάσει με όσο το δυνατόν πιο αναλυτικό και ακριβή, αλλά παράλληλα άμεσο και κατανοητό τρόπο, το θέμα το οποίο διαπραγματεύεται. Αφενός οι χάρτες με τα πολλαπλά επίπεδα πληροφορίας, τα στατιστικά γραφήματα και τα –πρωτοποριακά για την εποχή– isotype διαγράμματα, καταγράφουν την ποσοτική έκταση της καταστροφής. Αφετέρου οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες των ερειπωμένων χωριών, των σκελετωμένων παιδιών, των νεκρών αμάχων, προβάλλουν το ανθρώπινο αποτύπωμα της θυσίας.
Oλα αυτά τα στοιχεία μαζί, συνοδευόμενα από λίγα λιτά, περιγραφικά σχόλια, χωρίς καμία διάθεση εξωραϊσμού ή υπερβολής δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για αμφισβήτηση. Oπως ταιριάζει σε ένα αληθινά μοντέρνο βιβλίο, η πραγματικότητα παρουσιάζεται ως έχει, με μια αφοπλιστική σαφήνεια και καθαρότητα, χωρίς συναισθηματισμούς και ιδεοληψίες.
Και προτάσεις
Ο Δοξιάδης δεν αρκείται, όμως, σε διαπιστώσεις. Γνωρίζει καλά ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος προϋποθέτει την ανάπτυξη προτάσεων, την οργάνωση στρατηγικής, την ανάληψη δράσης. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η δημιουργία του «Κύκλου Τεχνικών», μιας «δεξαμενής σκέψης» στην οποία συμμετέχουν οι διανοούμενοι Γ. Παπαϊωάννου, Αγγ. Χατζημιχάλη, Γ. Μέγας, Μ.Τ ριανταφυλλίδης, Π. Μυλωνάς κ.ά.
Αντίστοιχη στόχευση έχει και η αποστολή επιστημόνων όπως ο Β. Βαφειάδης, ο Πρ. Βασιλειάδης, ο Αρθούρος Σκέπερς, στην Αγγλία, για σπουδές χωροταξίας και πολεοδομίας, με σκοπό να συμβάλουν στο δύσκολο έργο της ανασυγκρότησης.
Αυτήν την αποστολή υπηρετεί και ο ίδιος ο Δοξιάδης, ο οποίος, μέσα στην Κατοχή, συνεχώς επικοινωνεί με τεχνοκράτες και πολιτικούς απ’ όλη την Ευρώπη, ενημερώνεται για τα προβλήματα στις άλλες χώρες και παρουσιάζει την κατάσταση που επικρατεί στη δική του.
Η πεποίθηση του Δοξιάδη ότι μόνο με σοβαρή προετοιμασία, συστηματική οργάνωση, επιστημονική μέθοδο και υπεύθυνη δουλειά μπορούν να ξεπεραστούν τα μεγάλα και σύνθετα σύγχρονα προβλήματα ήταν από τότε ξεκάθαρη. Αυτό το μήνυμα προσπάθησε να μεταφέρει μέσα από την έκδοση του ’46. Ενα μήνυμα το οποίο μοιάζει και πάλι επίκαιρο.
Του ΚΩΣΤΑ ΤΣΙΑΜΠΑΟΥ*
* O κ. Κώστας Τσιαμπάος διδάσκει Ιστορία της Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ.
Πηγή: Η Καθημερινή